Gökyay: Türkiye’nin potansiyeli endüstri 5.0’ın yolunu açabilir Bir Ankara markası olarak 1927 yılında kurulan, bugün dünyada tasarım denince akla gelen ilk markalardan olan Nurus, Çankaya Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Kariyer Günleri’nde gençlerle buluştu. EndüstriDevrimindeki temel amaç, kendini yönetebilen üretim süreçlerinin olduğu akıllı fabrikaların hayata geçirilmesidir. Akıllı fabrika oluşturmak ise ancak “Siber-Fiziksel Sistem” ve “Nesnelerin İnterneti” ile mümkün olabilmektedir. O nedenle Endüstri 4.0’ı anlayabilmek için terminolojisi içerisinde sıklıkla Dijitalleşmeninekonomik fayda odağıyla kullanılması felsefesine dayanan Endüstri 4.0 ile toplumsal fayda odağıyla kullanılması felsefesine dayanan Toplum 5.0'ın beraberinde getirdikleri, dijitalleşmenin gücünün birer kanıtıdır. Endüstri 4.0, Toplum 5.0 ve dijitalleşme konuları bilim dünyası tarafından yoğun ilgi Teknoloji Haberi. Boğaziçi Üniversitesi’nde TÜBİTAK destekli kurulmakta olan “Endüstri 4.0 Teknolojileri Mükemmeliyet Merkezi” Türkiye’de bu alanda teknolojik ürün geliştirmeyi amaçlıyor. TÜBİTAK’ın, Mükemmeliyet Merkezi Destek Programı (1004 Programı) “Yüksek Teknoloji Platformları Çağrısı”na Boğaziçi Hocam size bir soru: Bu Endüstri 4.0 ile Parasal Sıkılaştırma 'nın aynı anda gerçekleşmesinin Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere önümüdeki 5-10 yılda etkisi ne olacak, nasıl olacak? cash. Dijital dönüşüm ve Endüstri ile birlikte ulaşılacak yeni seviyede, insanların, nesnelerin ve sistemlerin birbirleri ile bağlantısı yaygın ve etkin bir şekilde gerçekleşmiş olacaktır. Ulaşılacak bu yeni seviyenin büyüme, istihdam, yatırımlar, iş dünyası, akademi dünyası ve devletler için getireceği fırsatlar ve sorumluluklar neler olacaktır ? Bu çevrelerin, Endüstri beklentileri neler olmalıdır? 16 Bugün için Endüstri kavramı genellikle üretimde verimliliğin yükseltilmesine yönelik hedef ve beklentiler ile ilişkilendirilmiş olsa da, Endüstri teknoloji dünyasına ve sosyal hayata getireceği yenilikler bunlarla sınırlı kalmayacak. Zira, gerek duyulan yasal ve hukuksal düzenlemeler ile birlikte yeni ürün ve süreçlerin geliştirilmesine yönelik yeni fırsatlar gündeme gelecek. Bundan dolayı Endüstri ile ilgili beklentiler geniş çaplı ve yüksek seviyede. Endüstri ürünlerin ve üretim sistemlerinin yaşam döngüsündeki bütün değer zincirinin organizasyon ve yönetiminde yeni bir seviye olan Dördüncü Endüstri Devrimi’ni tanımlar. Bu döngü, sürekli artarak bireyselleşen müşteri isteklerine odaklanır ve fikir aşamasından başlayarak ürün geliştirme ve üretim siparişinden, bir ürünün son kullanıcıya dağıtımını ve geri dönüşümünü de kapsayacak şekilde tüm zinciri içine alan hizmetleri içerir. Dijital dönüşüm ve Endüstri ile birlikte ulaşılacak yeni seviyede, insanların, nesnelerin ve sistemlerin birbirleri ile bağlantısı yaygın ve etkin bir şekilde gerçekleşmiş olacaktır. Bu altyapı sayesinde, dinamik, gerçek-zamanlı olarak optimize edilmiş, kendi kendine organize olabilen, tüm organizasyon geneline yayılmış ve organizasyonlar arası katma-değer zinciri ağları oluşacaktır. Bu ağlar, maliyet, ulaşılabilirlik ve kaynak kullanımı gibi çeşitli kriterlere göre kendini optimize etme imkanına sahiptir. Ulaşılacak bu yeni seviyenin büyüme, istihdam, yatırımlar, iş dünyası, akademi dünyası ve devletler için getireceği fırsatlar ve sorumluluklar neler olacaktır ? Bu çevrelerin, Endüstri beklentileri neler olmalıdır? Büyüme Endüstri geçiş elbette büyük yatırımlar, köklü değişimler ve teknolojik gelişim gerektiriyor. Endüstriyel süreçlerin ileri seviye otomasyonu ve akıllı fabrikalar kurmak için gerekli yatırımlar, beraberinde önemli bir büyüme vaadini de getiriyor. Çünkü yeni teknolojilere, endüstride yeni akımlara yatırım yapanlar aslında en temel müşteri beklentilerini karşılamak üzere yatırım yapmış oluyor. Bu yatırımların karşılığı da hem işletmeler hem de ülkeler için ekonomik ve endüstriyel büyüme anlamına geliyor. Öngörülere göre, Endüstri ile birlikte endüstriyel satışlarda ilk etapta yıllık yüzde 2-3 oranında artış yaşanacak. Endüstri öncüsü konumundaki Almanya özelinde bakıldığında yıllık 30 milyar Euro, Avrupa genelinde ise 100 milyar Euro ciro artışı yaşanacağı tahmin ediliyor. Diğer bir deyişle Endüstri yapılan yatırımın karşılığını hızla vermeyi vaat ediyor. İstihdam Endüstri hakkındaki en büyük iki kaygıdan biri güvenlik iken, diğeri de robotik sistemlerin yaygınlaşması sonucunda iş kaybı yaşanması. Aslında bu kaygının gerçekçi olmadığını görmek için Üçüncü Endüstri Devrimi dönemine bakmak yeterli olacaktır. Bu devrim sırasında özellikle otomotivde otomasyon artarken işsizlik artmadı. Tam aksine, Üçüncü Endüstri Devrimi’yle gelen ekonomik büyüme, yeni ve inovatif iş alanlarının doğmasına, yeni mesleklerin ortaya çıkmasına otomasyondaki robot ve makinelerin bakımı/tamiri gibi, iş imkanlarının artmasına yol açtı. Dolayısıyla, Endüstri için de aynı beklenti içine girmek mantıklı olacaktır. Dünya genelinde kaydedilen her gelişme beraberinde bir değişim süreci getirir. Ama bu değişim sürecinde her zaman yeni fırsatlar doğar. Endüstri yatırımlarının kısa vadede yüzde 6 istihdam artışı sağlayacağı, uzun vadede ise başta BT ve mekatronik alanlarında olmak üzere nitelikli iş gücü talebinin ciddi düzeyde artacağı öngörülüyor. Bu beklentiler gerek devletlerin gerekse bireylerin eğitim sisteminden beklentilerini de değiştirecek gibi görünüyor. Yatırımlar PwC araştırma şirketinin Almanya’da 235 firma ile yaptığı araştırmanın sonuçlarına göre, işletmeler gelecek 5 yılda yıllık cirolarının %3,3’ünü Endüstri odaklı projelere ayırmayı planlıyor. Bu projelerin alacağı devlet desteğinin, sürecin hızlanmasına katkı sağlaması bekleniyor. Avrupa genelindeki Endüstri yatırımlarının yıllık tutarının ise 140 milyar Euro’ya ulaşacağı tahmin ediliyor. Böylesine kapsamlı bir devrim ve dönüşüm sürecinde kuşkusuz en önemli unsur devlet katkısı ve desteği. Finlandiya ve Çin’de devlet desteğiyle, ABD’de kâr amacı gütmeyen kuruluşların katkısıyla şekillenen Endüstri için Almanya hükümeti de ciddi yatırım yapıyor. 2020 yılına kadar Endüstri projelerine her yıl 40 milyar Euro yatırım sözü veren hükümet, bu açıdan özel sektör işletmeleri için de cazip bir inovasyon ortamı yaratıyor. Devlet Almanya örneğinde de görüldüğü gibi, Endüstri sürecinde en büyük görevlerden biri de devletlere düşüyor. Böylesine büyük dönüşümlerin devlet desteğiyle gerçekleştirilmesi büyük önem taşıyor. Hükümetler gerek yaptıkları yatırımlar gerekse üniversiteler, endüstri temsilcileri, sivil toplum örgütleri ve düşünce kuruluşları ile yaptıkları işbirlikleri sayesinde Endüstri stratejilerinin ve süreçlerinin gelişimini hızlandırıyor. Belirlenen stratejilerin başta mesleki ve teknik eğitim olmak üzere kamunun çeşitli noktalarına entegre edilmesi de devletlere düşen sorumlulukların başında geliyor. Özellikle Ar-Ge çalışmalarına yoğun destek içeren stratejilerin belirlenmesi ve altyapı desteği de Endüstri dönüşümünde hükümetlerin üstlenmesi gereken bir sorumluluk olarak vurgulanıyor. Üniversiteler ve Araştırma Kuruluşları Toplumsal, ekonomik, idari etkileri olan hiçbir dönüşüm tek bir grubun ya da kurumun teşviki ile gerçekleşmez. Endüstri dönüşümü için de resmi stratejilerin eşliğinde üniversitelere ve araştırma kuruluşlarına büyük görevler düşüyor. Endüstri beraberinde getireceği yeni istihdam olanakları doğrultusunda üniversitelerin eğitim programlarını güncellemeleri gerekiyor. Özellikle fen bilimleri alanında çok-disiplinli yaklaşımların benimsenmesi; elektrik, elektronik, makine mühendisliği ve bilgisayar bilimlerini bir araya getiren mekatronik alanında yeni eğitim programlarının oluşturulması önem taşıyor. Aynı zamanda da gerek üniversitelerin gerekse araştırma kuruluşlarının dünya genelindeki standartları takip ederek Ar-Ge başta olmak üzere her alanda daha aktif rol alması bekleniyor. Diğer bir deyişle, Endüstri sadece akademik ya da sadece ticari bir girişim olarak başarıya ulaşması mümkün olmadığı için akademi-iş dünyası-siyaset üçgeninin sağlam bir şekilde çizilmesi gerekiyor. Teknoloji Sağlayıcılar Endüstri temelinde, robotik ve mekatronik olmak üzere gelişmiş teknolojiler yer alıyor. Dolayısıyla bu devrimin yönlendirici mercileri arasında, özel sektör ve kamu sektöründeki teknoloji sağlayıcıları da yer alıyor. Teknolojiyi en yakından tanıyan işletmeler olan teknoloji sağlayıcıları, geleceğin endüstri sistemlerini bugünden görmek açısından çok avantajlı bir konumda bulunuyor. Dolayısıyla Ar-Ge çalışmalarının odaklanacağı, katma değer yaratacak ürünler ve servislere yatırım konusunda da görüşlerini paylaşmaları önem taşıyor. Teknoloji sağlayıcılar ile özel sektör işletmelerinin ve endüstriyel tesislerin ortak projeler, iş modelleri ve bilinçlendirme çalışmaları yürütmesi, Endüstri gelişimi açısından büyük gelecek vaat ediyor. Endüstri ın tanımını ve vizyonunu dikkate aldığımızda, uygulama aşamasında şu teknoloji alanlarının önem kazandığını görmekteyiz ; ►Siber-Fiziksel Sistemler ►Öğrenen Robotlar ►Nesnelerin Interneti ►Bulut Bilişim ►Büyük Veri ve Veri Analitiği ►Yatay ve Dikey Entegrasyon ►Katmanlı Üretim ►Sanal Gerçeklik ►Siber Güvenlik Endüstri Bir Endüstri Devriminden söz ederken endüstri sektörünü kapsam dışında bırakmak elbette olanaksız. Endüstri sürecini hem etkileyen hem de bu süreçten etkilenen bir paydaş olarak sanayi kuruluşlarının, öncelikle müşteri beklentilerini iyi analiz ederek, resmi kurumlara, üniversitelere ve teknoloji sağlayıcılara danışmanlık yapması gerekiyor. Bu sayede Endüstri beklentiler ve hedefler de netleşebilir ve stratejiler bu doğrultuda belirlenebilir. Endüstriye düşen önemli görevlerden birinin de ekosistemlerini bilgilendirmek olduğunu belirtmek gerekiyor. Devrimler, kollektif hareketlerdir. Bu nedenle, Endüstri için tüm paydaşların ve paydaşlar içindeki farklı birim ya da işletmelerin de bir arada ilerlemesi, endüstrinin, ülkelerin, son tahlilde de dünyanın yararına olacaktır. Kaynaklar [1] B. Vogel-Heuser, M. Ten Hompel, T. Bauernhansl, Industrie in Produktion, Automatisierung und Logistik Anwendung - Technologien - Migration. Wiesbaden Springer, 2014 [2] Towards the re-industrialization of Europe a concept for manufacturing for 2030, E. Westkämper, Springer, 2014 [3] Industry the new industrial revolution, how Europe will succeed, Roland Berger Consultants, 2014. [4] Digital transformation of European industry and enterprises, Strategic Policy Forum on Digital Entrepreneurship, European Commission, 2015. [5] Industry the future of productivity and growth in manufacturing industries, Boston Consulting Group, 2015. [6] [7] [8] [9] [10] Rekabet akıl almaz bir boyutta izlediğimiz reklamlarda bile bunu görmek banka reklamları boyut bilim kurgu filmlerinde izlediğimiz bir çok olgu şimdi gerçek biz eğer bunu yakalayamazsak tıpkı reklam izler gibi izlemek durumunda artık bu sanayi devrimine de geç kalma gibi bir şansı aslında özellikle otomotiv sektöründe önemli bir yerde olan Türkiye’nin bu çağı yakalaması da bir o kadar denilen bu sanayi devrimi otomotiv sektörünün aslında çok önceden adapte olduğu bir da Türkiye’nin de bunu yakalaması çok zor olmasa gerek diye düşünüyorumBu anlamda STK’ların aslında çalışmalarını da takdir etmek sonra Türkiye’nin en büyük sanayici ve işadamları derneklerinden Bursa Sanayici ve İş Adamları Derneği, bu anlamda çalışmalarını sürdürüyor.*BUSİAD başlattığı Endüstri Dijital Dönüşüm Projesi ile, sanayi ve hizmet işletmelerinin küresel boyutta kalıcı rekabet gücü elde etmeleri için işletme düzeyinde ve kişisel olarak inovatif yaklaşımları ve uygulamaları ele almak, teşvik etmek, yaygınlaştırmak, bu yaklaşım ve uygulamaların önemini vurgulayarak sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlıyor. Otomotiv, makine, tekstil ve gıda sektörleri temsilcilerinin katıldığı ilk toplantıda söz konusu sektörlerin kendi içinde yapacakları çalışmalarla projenin sürdürülmesi kararına geliştirdiği Endüstri Dijital Dönüşüm Projesi’nin ikinci toplantısı otomotiv sektörü özelinde geçtiğimiz günlerde ana ve yan sanayi firmaı temsilcileri, Endüstri uygulamalarıyla ilgili kendi firmalarının bilgi birikimlerini paylaştı. Toplantı sadece bununla sonunda da sektörde faaliyet gösteren işletmelerin üst düzey profesyonel yöneticileri için Endüstri ile ilgili bilinci ve farkındalığı arttıracak yeni bir çalışma yapılması kararına varıldı.*Otomotiv Grubu Başkanı TOFAŞ Endüstriyel Araştırmalar Yöneticisi Necdet Barışıker, aslında benim yukarıda bahsettiklerimi bir anlamda onaylar cümleler ile ilgili otomotiv ana sanayi firmalarının belli oranda yol aldığını ifade eden Barışıker, BUSİAD çatısı altında hayata geçirilecek projenin özellikle orta ve küçük ölçekli firmalarda önemli bir verimlilik artışı ve katma değer sağlayacağına olan görüşünü yeni teknolojileri tanımaya arzulu olması gerektiğine dikkat çeken Necdet Barışıker, ana sanayiye entegre olmak adına yan sanayi firmalarının da çeşitli çalışmalar gerçekleştirme hedefinde olduklarını ve bazı firmaların da bu yönde önemli başarılar elde ettiğini bilgi paylaşımlarının ardından toplantıda, Endüstri bilincinin sektörde tabana yayılması ve farkındalığın arttırılması, konuyla ilgili STK’larla iş birliği yapılması, üniversitelerle fikir yarışmaları ve canlı atölye uygulamaları gerçekleştirilmesi, Endüstri özelinde önemli gelişmeler kaydederek çeşitli çıktılar elde etmiş firmaların başarı hikayelerinin paylaşılması ve BUSİAD’ın Nitelikli Ar-Ge Mühendisi Yetiştirme Programı benzeri bir program geliştirerek Endüstri ilgili yetkin kişilerin yetiştirilmesi gibi konular toplantının yanında alınan kararlar da gerçekten önemli ve de Endüstri 4,0 ile ilgili bu kadar bilgi kirliliği yaşanırken Endüstri ilgili yetkin kişilerin yetiştirilmesi konusunu gerçekten önemsiyorum. Proje henüz yeni başladı. Her zaman 1, 0’dan sonra da yapılan çalışmaların takipçisi olacağız. Teknoloji ilerledikçe hayatımıza giren kavramlar içinde son yıllarda en fazla duyduklarımızdan biri Endüstri Bu terim ilk kez 2011 yılında Hannover Dünya Endüstri Forumu’nda kullanıldı. Endüstri dördüncü sanayi devrimini ifade ediyor. Peki 4’e kadar nasıl geldik, önceki versiyonlar nelerdi? sonra sırada ne var? Yüzyıllar boyunca insanlar ihtiyaçlarının bir kısmını doÄŸada hazır bularak, bazılarını da bir ÅŸeyler üreterek karşıladılar. Ãœretimi elle, yani sadece insan gücüyle veya hayvanlar yardımıyla yaptılar. Daha sonra üretimde kullanacakları araçları da ürettiler ve bu araçlar yardımıyla üretimlerinin kalitesini artırdılar, süresini düşürdüler. Ä°nsanoÄŸlu bir ÅŸeyleri keÅŸfettikçe, öğrendikçe üretimde kullandığı “teknoloji” de hep geliÅŸti. GeçmiÅŸten tamamen farklı olarak üretim yapılmasına olanak saÄŸlayan teknoloji ilerlemelerine sanayi devrimi diyoruz. Ä°lk büyük teknolojik atılım, yani diÄŸer bir deyiÅŸle ilk sanayi devrimi 19. yüzyılın baÅŸlarında yaÅŸandı. Birinci Sanayi Devrimi Mekanik Ãœretim Ä°lk sanayi devrimi, buhar enerjisinin kullanımı ve üretimin mekanik hale getirilmesiyle gerçekleÅŸti. Devrimden önce buhar enerjisi biliniyordu. Buhar makinesi 1769 yılında Ä°skoç James Watt tarafından icat edilmiÅŸti. Buhar enerjisinin endüstriyel amaçlarla kullanılması, insan emeÄŸinin verimliliÄŸini arttıran en büyük atılım oldu. Buhar ve kömür gibi kaynaklar makine kullanımını daha uygun hale getirdi. Makineler, daha hızlı ve daha kolay üretim yapılmasına olanak saÄŸladı, bu da zincirleme olarak birçok yeniliÄŸin yolunu açtı. Daha fazla çeÅŸitte ve sayıda mal üretimi baÅŸladı. Özellikle tekstil ve ulaşım sektörleri büyük deÄŸiÅŸime uÄŸradı. Birinci sanayi devrimi, tüm insanlığın olmasa bile bazı insanların yaÅŸam standardını iyileÅŸtirdi. Ä°kinci Sanayi Devrimi Seri Ãœretim 20. yüzyılın başında elektrik en önemli enerji kaynağı haline geldi. ElektriÄŸin kullanım ÅŸekli, su ve buharın kullanımından daha kolaydı. Makinelerin bazılarının da taşınabilir hale gelmesini saÄŸladı. Bu dönem aynı zamanda üretim tesislerin verimliliÄŸini ve etkinliÄŸini arttıran yönetim sistemlerinin doÄŸduÄŸu dönemdi. Önceden her iÅŸ, bir işçi tarafından baÅŸtan sona kadar götürülüyordu. Amerikalı makine mühendisi Frederick Winslow Taylor’un ortaya koyduÄŸu bilimsel yönetim ile her işçi bir iÅŸin kendisi için belirlenmiÅŸ bir kısmını yapmaya baÅŸladı. Bu sistem insan emeÄŸinin verimini bir kez daha artırdı. Ä°ÅŸ başına ücretten saat başı ücrete geçildi. Montaj hatları kuruldu ve malların seri üretimi yaygınlaÅŸtı. Ford Motor Company River Rouge Fabrikası Amerikalı otomobil firması Ford’un kurucusu Henry Ford, bu prensipleri otomobil üretimine taşıdı. Önceden bir iÅŸ postasında bütün bir otomobilin üretimi yapılırken araçların üretim bandında iÅŸlerlerken her çalışma postasında bir üretim aÅŸamasının gerçekleÅŸtirilmesine geçildi. Ä°kinci sanayi devrimi en çok otomotiv ve kimya sektörlerini etkiledi. Üçüncü Sanayi Devrimi OtomatikleÅŸtirilmiÅŸ Ãœretim Bu devrim, elektronik ve bilgisayar teknolojilerinin icat edilmesi sayesinde 20. yüzyılın ortalarında gerçekleÅŸti. Fabrikalarda üretim otomasyonu uygulanmaya baÅŸladı. Transistör ve entegre devre gibi elektronik cihazların icadı ve üretimi, makineleri daha da otomatikleÅŸtirmeyi mümkün kıldı. Elektronik donanımların kullanımı yazılım sistemlerinin doÄŸuÅŸuna yol açtı. Artan rekabet ve maliyetleri azaltma baskısı, montaj operasyonlarının düşük maliyetli ülkelere taşınmasına neden oldu. Ãœretimin daha geniÅŸ bir coÄŸrafyaya yayılması da tedarik zinciri yönetimini doÄŸurdu. Günümüzde mevcut teknolojimizi kullanarak tüm üretimi otomatikleÅŸtirebiliyoruz. Robotlar birçok görevi insanların yerine gerçekleÅŸtiriyorlar. Hatta iÅŸleri insanlardan çok daha hızlı ve yorulmadan yapabiliyorlar. Ancak hala üretim sistemleri, bir noktada insan girdisine ve müdahalesine ihtiyaç duyuyor. Dördüncü Sanayi Devrimi Endüstri Dijital Dönüşüm Yeni teknolojilerin geliÅŸmesi, yeni bir endüstriyel devrimin tetikleyicisi haline geldi. EÄŸer baÅŸarabilirsek 21. yüzyılda insanlık olarak dördüncü sanayi devrimini gerçekleÅŸtirerek endüstri geçeceÄŸiz. Gündemimizde “nesnelerin interneti” internet of things var. Yani araçların hepsinin internete baÄŸlı olması ve insanların girdisine, müdahalesine gerek duymaksızın birbirleriyle iletiÅŸim içinde çalışmaları, üretim otomasyonunda bir sonraki adım. Dördüncü sanayi devrimi, insan müdahalesi olmadan bağımsız bir ÅŸekilde bilgi alışveriÅŸi yapabilen, eylemleri tetikleyebilen ve birbirini kontrol edebilen akıllı makineler, depolama sistemleri ve üretim tesisleri dönemi olacak. Bu bilgi alışveriÅŸi bugün bildiÄŸimiz gibi araçların veya makinelerin endüstriyel interneti ile mümkün olmakta. Endüstri temel unsurları ÅŸunlar Siber-fiziksel sistem Bilgisayar tabanlı algoritmalar tarafından çalıştırılan mekanik araç interneti IoT Elektronik algılama, tarama ve izleme özelliklerine sahip makinelerin ve araçların birbirine baÄŸlı olmaları.Bulut biliÅŸim Uzaktan eriÅŸimBiliÅŸsel hesaplama Yapay zeka kullanan teknolojik platformlar. BeÅŸinci Sanayi Devrimi – Endüstri BaÅŸta da belirttiÄŸim gibi Endüstri konuÅŸulmaya baÅŸlayalı henüz 10 yıl bile olmadı ki dönüşümün henüz başındayız, tamamlamaktan çok uzağız. Yine de ÅŸimdiden vizyonerler bir sonraki devrimi öngörüyorlar. Endüstri insan ve makinenin entegre olma, verimliliÄŸi artırmak için birlikte çalışmanın yollarını bulma devrimidir. Bu devrimde üretim süreci daha da iyi otomatikleÅŸecek, sahadan gerçek zamanlı verilere anlık olarak eriÅŸilebilecek. Teknolojik yenilikler gittikçe daha hızlı hale geldikçe, gelecekteki sanayi devrimleri hızlı bir ÅŸekilde birbirini takip edebilir. Ä°lk üç sanayi devrimi yüzyıllara yayılmışken bundan sonrakiler sadece on yıllara yayılabilir. Son olarak; Endüstri aslında tam anlamıyla bir devrim niteliÄŸinde olmayabileceÄŸi, Endüstri bir ilerlemesi olabileceÄŸi de konuÅŸuluyor. Ki bu durumda bana göre yerine Endüstri desek daha doÄŸru olur.

endüstri 4.0 ile ilgili cümleler